RBI New Rules आपल्यापैकी बरेच जण आपल्या बँक खात्यात जास्तीत जास्त पैसे ठेवण्याचा प्रयत्न करतात. यामागे सर्वात मोठे कारण म्हणजे अचानक आलेल्या खर्चांना सामोरे जाण्यासाठी आपल्याला पैशाची गरज भासू शकते. ऑनलाइन पेमेंटच्या काळात मोठ्या रकमा हाताळणे सोपे झाले आहे. पण ही सोय असतानाही आपण काही महत्त्वाचे नियम पाळले पाहिजेत. विशेषतः बचत खात्यात किती पैसे ठेवता येतात याची मर्यादा काय आहे हे जाणून घेणे गरजेचे आहे.
आपल्या पैशांची सुरक्षा आणि थोडेफार व्याज मिळवण्यासाठी बचत खाते एक चांगला पर्याय आहे. पण, या खात्याचा वापर करताना काही नियम पाळणे गरजेचे आहे. जर आपण या खात्यात खूप जास्त पैसे ठेवले किंवा वारंवार मोठ्या रकमांचे व्यवहार केले तर आपल्याला काही कायदेशीर समस्यांना सामोरे जावे लागू शकते. उदाहरणार्थ, आपल्याला अधिक कर द्यावा लागू शकतो.
बँक खात्यात किती पैसे ठेवता येतात याची मर्यादा काय आहे?
सरकारने बँक खात्यात पैसे जमा करण्याच्या आणि काढण्याच्या बाबतीत काही मर्यादा ठरवून दिल्या आहेत. या मर्यादा ओलांडल्यास, तुमच्यावर कर लागू होऊ शकतो किंवा तुम्हाला अधिक प्रश्न विचारले जाऊ शकतात. उदाहरणार्थ, जर तुम्ही एका वर्षात तुमच्या बचत खात्यात दहा लाख रुपयांपेक्षा जास्त पैसे जमा करता, तर बँक याची माहिती कर विभागाला देईल.
दहा लाख रुपयांपेक्षा अधिकच्या आर्थिक व्यवहारांवर आयकर विभाग लक्ष ठेवतो. अशा मोठ्या व्यवहारांच्या बाबतीत, तुम्हाला आयकर विभागाकडून काही प्रश्न विचारणारी नोटीस येऊ शकते. ही नोटीस तुमच्याकडे आलेल्या पैशाचे स्रोत आणि तुम्ही त्यावर किती कर भरला आहे, याबाबत अधिक माहिती मागू शकते. काही बँकांमध्ये मोठ्या प्रमाणात पैसे जमा करणे किंवा काढणे यासारखे मोठे व्यवहार महिन्यात तीनपेक्षा जास्त वेळा केल्यास अतिरिक्त शुल्क आकारले जाऊ शकते. अशा प्रकारच्या व्यवहारांवर बँक विशेष लक्ष ठेवू शकते.
बचत खात्यातून मिळणाऱ्या व्याजावर सरकार इनकम टॅक्स कापते, यालाच टीडीएस म्हणतात. जर तुम्हाला एका वर्षात 40,000 रुपयांपेक्षा जास्त व्याज मिळाले तर बँक तुमच्या खात्यातून 10% टीडीएस कापेल. ज्येष्ठ नागरिकांसाठी ही मर्यादा 50,000 रुपये आहे. म्हणजे, जर तुम्ही ज्येष्ठ नागरिक असाल आणि तुम्हाला एका वर्षात 50,000 रुपयांपेक्षा जास्त व्याज मिळाले तरच बँक तुमच्या खात्यातून टीडीएस कापेल.
या नियमांचा उद्देश काय आहे
काळ्या पैशाचा मुद्दा देशासाठी गंभीर आहे. यावर नियंत्रण ठेवण्यासाठी सरकार काही कठोर पावले उचलत आहे. मोठ्या रकमेच्या आर्थिक व्यवहारांवर सरकारचे बारकाईने लक्ष असते. यामुळे काळ्या पैशाचे व्यवहार लपवणे कठीण होत आहे. याचबरोबर, कर चोरी करणाऱ्यांना शोधून त्यांच्यावर कारवाई करण्याचे कामही सरकार करत आहे. यामुळे देशातील आर्थिक व्यवहार अधिक पारदर्शक होण्यास मदत मिळत आहे.
बँक खाते असेल तर हे लक्षात ठेवा
1) आयकर रिटर्न: तुमचे पैसे सुरक्षित ठेवण्यासाठी आणि कायदेशीर अडचणी टाळण्यासाठी दरवर्षी आयकर रिटर्न भरणे गरजेचे आहे.
2) व्यवहारांची नोंद: तुमच्या खर्च आणि उत्पन्नाची नोंद ठेवणे तुमच्या पैशाचे व्यवस्थापन करण्यास मदत करते.
3) विविध खाती: सर्व पैसे एकाच ठिकाणी ठेवण्याऐवजी, मुदत ठेवी, म्युच्युअल फंड्स इत्यादीसारखी वेगवेगळी खाती उघडा.
4) सल्ला: जर तुमच्याकडे खूप पैसे असतील तर कर सल्लागार किंवा वित्तीय सल्लागाराकडून सल्ला घ्या.
5) डिजिटल सुरक्षा: ऑनलाइन बँकिंग करताना सावध रहा आणि फसवणुकीपासून सावध रहा.
अनेकदा लोकं असे समजतात की बँकेत किती पैसे ठेवता येतील याची एक मर्यादा असते. पण ही गोष्ट खोटी आहे. कायद्यानुसार आपण आपल्या बँक खात्यात कितीही पैसे ठेवू शकतो. तरीही, जर आपण बँकेत खूप मोठी रक्कम जमा करत असाल तर बँक किंवा सरकार आपल्याकडून काही कागदपत्रे मागू शकतात. याचा अर्थ आपल्याला ही रक्कम आपल्याला कशी मिळाली हे सांगावं लागेल.
ज्येष्ठ नागरिकांना काही विशेष सवलती मिळतात. उदाहरणार्थ, त्यांच्या बचत खात्यावर मिळणाऱ्या व्याजावर सरकारकडून कपातीला जाणारी रक्कम (टीडीएस) ही इतर लोकांच्या तुलनेत कमी आहे. जर त्यांचे वार्षिक व्याज 50,000 रुपयांपर्यंत असेल तर त्यांना या कपातीपासून मुक्तता मिळते, तर इतर लोकांसाठी ही मर्यादा 40,000 रुपये आहे. याशिवाय, कर भरण्याच्या बाबतीतही त्यांना काही सवलती मिळतात.
1) बँक खाते हे आपले पैसे सुरक्षित ठेवण्याचे एक माध्यम आहे.
2) मोठ्या रकमांचे व्यवहार करताना काही मर्यादा असतात.
3) कर भरणे हा कायदेशीर नियम आहे.
4) पारदर्शकता ही चांगली आर्थिक सवय आहे.